Iconische beelden

Tank Man

Op 5 juni 1989 bracht één man een colonne tanks in Peking tot stilstand. Deze bizarre gebeurtenis werd vastgelegd door vier fotografen, waaronder persfotograaf Charlie Cole die er in 1990 de World Press Photo-award mee won. Maar wat ging er aan deze foto vooraf? En waarom is dit beeld vandaag de dag nog steeds iconisch?

© Charlie Cole, Tank Man, Plein van de Hemelse Vrede/Tiananmenplein, Peking, China (5 juni 1989)

Het Tiananmenprotest en een bloedige strijd

Op 15 april begon er een massaal protest tegen de Communistische Partij van China. Burgers eisten een regime waarin democratie en liberalisering centraal zouden staan. Zo was het voor Chinese burgers niet mogelijk om de regering openlijk te bekritiseren, uit eigen initiatief van baan te wisselen, buitenlandse reizen te maken, en niet-communistische partijen te steunen. Daarnaast heerste er corruptie binnen de regering.

Toen de gevolgen van dit beleid voelbaar werden, onder andere door hevige inflatie en verdere inperking van de rechten van Chinese burgers, begonnen op 17 april 1989 de protesten tegen het beleid. De BBC News Service schat in dat het plein door ongeveer 250.000 demonstranten (studenten, ambtenaren en andere inwoners van Peking) tot juni bezet werd gehouden. Er werd blijvend gescandeerd en gepleit voor een meer democratisch beleid.

De Chinese overheid ondernam meerdere pogingen om het protest de kop in te drukken, maar faalde steeds. Tot in de nacht van 3 op 4 juni 1989 het leger werd ingezet. Dat resulteerde in een bloedige strijd waarbij mensen werden overreden door tanks, werden verdrukt, of werden doodgeschoten. Naar schatting vielen er 1500 tot 3000 doden. Het exacte aantal doden is nog altijd, mede door de Chinese censuur rondom deze gebeurtenissen, niet bekend.

De anonieme Tankman

Op 5 juni, na de strijd, was het stil op het bloederige Tiananmenplein. Maar Cole besloot toch te filmen en te fotograferen vanaf zijn balkon toen hij een colonne tanks aan zag komen rijden. De man in het witte overhemd ging voor de voorste tank staan. De tanks deden een aantal pogingen om de man te passeren, maar de man bleef de tanks blokkeren. Vervolgens klom hij op de voorste tank in een poging met de bestuurder te praten, maar dat was vergeefs. Het luik van de tank bleef gesloten. De man werd vervolgens weggevoerd door omstanders en verdween in de menigte. Het gerucht gaat dat hij alsnog vermoord zou zijn voor zijn actie, maar zeker weten doet niemand dat.

Het verstopte filmrolletje

Cole moet doorgekregen hebben dat de Chinese veiligheidsdienst hem had zien fotograferen vanaf een tegenoverliggend gebouw. Hij verstopte het rolletje foto’s in een plastic kokertje en deed het in het waterreservoir van de WC. Gelukkig maar, want er volgde al snel een doorzoeking van zijn hotelkamer door de Chinese veiligheidsdienst. Het rolletje werd niet gevonden. Gelukkig maar, anders hadden we nooit deelgenoot kunnen zijn van de heldendaad van één man, die met angst voor zijn eigen leven weigerde zijn idealen op te geven voor een politiek regime. Dankzij de sluwe actie van Cole werd de foto gepubliceerd en zal de dappere, onbaatzuchtige actie van de anonieme Tankman nooit vergeten worden.

< Terug naar meer iconische beelden