Lensvattingen, het lijkt misschien niet het meest spannende onderwerp, maar het vormt een zeer belangrijk onderdeel van jouw gear. Als de link tussen je camera en je lenzen is het een essentieel stukje techniek dat veel van jouw verzameling bepaalt. Alle reden dus om eens goed erin te duiken.
Wat is een lensvatting? | Welke lensvattingen zijn er? | Overzicht populaire lensvattingen | Waar moet je op letten?
Een lensvatting is de opening in de body van jouw spiegelreflex- of systeemcamera waar je je lenzen in bevestigt. Ook de Engelse term ‘lens mount’ wordt vaak gebruikt.
Vroeger werden objectieven nog door een schroefdraadverbinding gekoppeld met de camera. Sinds de intrede van technieken als autofocus en automatische lichtmeting was er echter meer nodig dan simpelweg een mechanische verbinding tussen camera en lens. Beide werden voorzien van elektronische contactpunten waardoor communicatie mogelijk was. Om ervoor te zorgen dat deze punten perfect uitgelijnd zijn is de bajonetvatting ontwikkeld. Hierbij lijn je bij de bevestiging zelf een (vaak gekleurd) stipje op de camera en body uit, waarna je hem met een korte draai vastklemt. Om hem los te koppelen druk je op de knop naast de lensvatting, waarna je de lens los draait.
De bajonetvatting zorgt dat de lens goed op zijn plek zit en de elektronische punten perfect contact maken.
Zoals gezegd stelt een bajonetvatting de camera en lens in staat met elkaar te communiceren. Maar een ander voordeel is de snelheid en het gemak waarmee je lenzen kunt wisselen. Als je snel moet schakelen tussen een telelens en groothoeklens, wil je natuurlijk niet dat het moment al voorbij is. Een ander voordeel is dat de lens zeer vast op de camera zit en elke minuscule verschuiving geëlimineerd wordt. Zo hoef je niet bang te zijn voor mislukte foto’s door een objectief dat per ongeluk beweegt.
Camerafabrikanten maken hun eigen lensvattingen, met elk hun eigen afmetingen, aantal elektronische contactpuntjes en zelfs de draairichting waarin het objectief vast en losgedraaid wordt. Het belangrijkste verschil tussen de verschillende vattingen is echter de zogenoemde ‘flange focal distance’ (FFD), de afstand tussen de vatting op de lens en de sensor in de camera. Dit betekent dat je niet zomaar elke lens op elke camera kunt bevestigen. Sterker nog, ook per merk zijn er meerdere lensvattingen, bijvoorbeeld specifiek ontworpen voor APS-C of full frame sensors.
Heb je bijvoorbeeld een spiegelreflexcamera van Canon, dan kan je niet zomaar elke door Canon geproduceerde lens gebruiken. Canon maakt namelijk ook lenzen voor de eigen systeemcamera’s, welke voorzien zijn van een andere vatting. De grote camerafabrikanten, denk naast Canon aan Nikon, Sony en Fujifilm, maken allemaal ook lenzen. Deze zijn uitsluitend voorzien van de eigen lensvattingen.
Daarnaast zijn er ook specifieke lensfabrikanten, zoals Sigma, Tamron, Tokina en Carl Zeiss, die lenzen aanbieden voor verschillende merken. Dezelfde lens wordt hierbij voorzien van een andere vatting. Zo is de lens compatibel met meerdere cameramerken.
De flange focal distance bij de Canon EOS 90D (boven) is aanzienlijk groter dan bij de spiegelloze Canon EOS RP.
We hebben de populairste lensvattingen verzameld in een handig overzichtje, zodat je snel kunt zien welke vatting je op welke camera tegenkomt. Ook hebben we de flange focal distance toegevoegd. Hierbij is het interessant om te letten op het verschil tussen spiegelreflex- en systeemcamera’s. Door het ontbreken van een spiegel is de afstand bij een systeemcamera veel korter, waardoor deze camera’s vaak ook compacter gebouwd zijn.
|
Vatting |
Type camera |
Populaire modellen |
Type sensor |
Flange focal distance |
| Canon EF |
Canon DSLR |
EOS 6D Mark II, EOS 1Dx Mark III |
Full frame & APS-H |
44 mm |
| Canon EF-S |
Canon DSLR |
EOS 90D, EOS 850D |
APS-C |
44 mm |
| Canon EF-M |
Canon systeemcamera |
EOS M50 Mark II, EOS M6 Mark II |
APS-C |
18 mm |
| Canon RF |
Canon systeemcamera |
EOS R5, EOS R6 Mark II |
Full frame |
20 mm |
| Canon RF-S |
Canon systeemcamera |
EOS R7, EOS R10 |
APS-C |
20 mm |
| Fujifilm X |
Fujfilm systeemcamera |
X-T5, X-H2, X-S10 |
APS-C |
17,7 mm |
| Fujifilm G |
Fujifilm GFX-serie |
GFX 100S, GFX 50S II |
Middenformaat |
26,7 mm |
| Micro Four Thirds |
Olympus/OM System & Panasonic systeemcamera |
OM System OM-1, Panasonic GH6 |
Micro Four Thirds |
19,25 mm |
| Nikon Z |
Nikon systeemcamera |
Z6 II, Z9, Z50, Z30 |
Full frame & APS-C |
16 mm |
| Nikon F |
Nikon DSLR |
D850, D780, D7500, D6 |
Full frame & APS-C |
46,5 mm |
| Pentax K |
Pentax DSLR |
K-70, K-3 Mark III, K-1 Mark II |
Full frame & APS-C |
45,46 mm |
| Pentax 645 |
Pentax 645Z |
645Z |
Middenformaat |
70,87 mm |
| Sony A |
Sony DSLR |
A100, A300 |
Full frame & APS-C |
44,5 mm |
| Sony E |
Sony systeemcamera |
A7 Mark IV, A6600, A7C |
Full frame & APS-C |
18 mm |
Nu je weet wat een lensvatting doet, hoe deze de camera en lens koppelt en welke verschillen er zijn, is het handig om enkele praktische zaken te belichten.
Zoals je in het overzicht ziet zijn zijn enkele vattingen toepasbaar op zowel full frame als APS-C-camera’s. Toch worden lenzen vaak gemaakt met één van de twee sensortypes in gedachte. Dit komt omdat je bij een APS-C-sensor te maken hebt met een cropfactor, waardoor de brandpuntsafstanden van de lens veranderen. Meer over full frame vs. APS-C lees je in ons artikel waarin we je helpen kiezen tussen de twee formaten.
Zo kan het voorkomen dat een lens, ondanks dat de vatting overeenkomt met jouw camera, toch niet geschikt is. Zo maakt Sony bijvoorbeeld speciale lenzen met E-vatting voor de systeemcamera’s met APS-C-sensor die je niet kunt gebruiken op een full frame camera als de Sony A7. Andersom kan je de lenzen met E-vatting die wél geschikt zijn voor full frame (door Sony aangeduid als FE), wel gebruiken op een APS-C-camera. Hierbij dien je echter rekening te houden met de cropfactor van 1,5x. Dit betekent dat de Sony FE 24-70mm in de praktijk 36-105mm is op bijvoorbeeld een Sony A6600.
Systeemcamera’s zijn razend populair, maar de overstap van spiegelreflex kan misschien lastig lijken als je een hele collectie hebt met lenzen geschikt voor jouw DSLR. Gelukkig zijn hiervoor lensadapters beschikbaar, ook wel mount adapters genoemd. Eerder wezen we je al op de kleinere flange focal distance van systeemcamera’s. De adapter zorgt, naast natuurlijk de juiste mechanische verbindingen, voor de juiste afstand tussen de lens en sensor. Hierdoor is het in theorie mogelijk om een adapter te maken met elk verloop, zo lang de benodigde flange focal distance maar groter is dan de originele vatting. Andersom wordt ook gedaan, maar hierbij worden concessies gedaan op het gebied van kwaliteit en functionaliteiten van de lens.
Zo heeft Canon bijvoorbeeld een adapter voor RF naar EF en Nikon een voor Z naar F, waardoor je de lenzen van jouw spiegelreflexcamera’s ook op de systeemcamera’s kunt gebruiken. Dan zijn er ook nog onafhankelijke fabrikanten die adapters maken waardoor je zelfs lenzen van een compleet andere fabrikant kunt gebruiken. Zo kan je bijvoorbeeld Nikon F-lenzen gebruiken op een Canon EF-camera.
Fotografen zijn over het algemeen zeer merkvast. Dit komt met name door de compatibiliteit van de apparatuur, ondanks het bestaan van adapters. Je kunt je wel voorstellen dat iemand die al jaren fotografeert met Canon niet zomaar even zijn hele verzameling met apparatuur opzijschuift en opnieuw duizenden euro’s uitgeeft aan Sony-apparatuur. Daarom is het belangrijk vooruit te kijken als je begint met fotograferen. Voordat je het weet zit je vast aan één bepaald merk. Oriënteer van tevoren alvast op de mogelijkheden die dat merk en de vatting van de camera geven. Dat is nuttig voor iedere fotograaf, maar vooral als je denkt dat fotografie tot een grote hobby of misschien wel je werk uit zal groeien. Je wilt er tenslotte niet na drie jaar achter komen dat je alles opnieuw aan moet schaffen omdat je liever toch die ene spiegelreflexcamera had gehad.
Kan je geen keus maken? Dan is het huren van een camera een goede optie voor je. Zo kan je alles uitproberen en kijken wat je het fijnst vindt werken. Kijk snel op verhuur.kamera-express.nl voor een groot aanbod systeem- en spiegelreflexcamera's. Leuk om te weten: je totale huurprijs wordt in mindering gebracht van de camera mocht je deze willen aanschaffen na de huurperiode.
Lees ook deze blogs eens: